U nang buồng trứng là căn bệnh hay gặp, chiếm 3,6% các bệnh sản khoa. Bệnh có thể xuất hiện tại chị em đàn bà bất cứ lứa tuổi nào nhưng ít gặp tại nữ giới đã mãn kinh. Bệnh u nang buồng trứng nếu không sớm có biện pháp can thiệp và chữa trị sẽ dễ dẫn tới những tác hại đặc biệt là ung thư buồng trứng, gây hậu quả đến khả năng sinh sản và tính mệnh.
U nang buồng trứng là bệnh gì?
Buồng trứng là bộ phận nhỏ có hình hạt đậu, chúng đóng vai trò quan trọng trong hệ thống sinh sản của người phụ nữ. Mỗi người nữ giới sẽ có 2 buồng trứng ở hai bên tử cung. U nang buồng trứng là tình trạng khác thường tại trên hoặc bên trong buồng trứng có chất dịch hoặc chất rắn như đã đậu phát triển một cách không bình thường.
Các khối u nang có thể là những mô mới không bình thường cũng có thể là sự tích tụ dịch tạo nên. Trong đó có khoảng 90% là khối u lành tính (ít có thể gây ung thư), 10% những khối u vươn lên là ác tính. Các loại u nang lành tính có thể là u nang chức năng, u nang bì, u nang tuyến, u nang lạc nội mạc tử cung.
Kích thước của khối u nang buồng trứng có thể từ vài mm đến vài cm, chúng có những dạng khác nhau. Cần lưu ý đến trường hợp xoắn u nang là biến chứng nguy hiểm, đe dọa đến tính mệnh nhất là ở những chị em nữ giới trên 30 tuổi.
Những loại u nang buồng trứng thường gặp
U nang buồng trứng có nhiều loại khác nhau trong đó có u nang dạng bì, u nang lạc nội mạc tử cung, u nang chức năng. Thường gặp nhất là u nang nhiệm vụ (u nang noãn và nang hoàng thể).
- U nang buồng trứng: mỗi chu kỳ kinh nguyệt trứng phát triển trong túi với những nang trứng bên trong buồng trứng. Nếu các nang hoặc tú này vỡ ra sẽ giải phóng trứng. Các nang trứng bị vỡ, dịch bên trong nang sẽ tạo thành bên trong buồng trứng.
- U nang Corpus: là thời điểm các túi nang vỡ ra khi giải phóng trứng, nếu túi này không vỡ và không giải phóng dịch nang, dịch sẽ bổ sung để tích tụ bên trong gây ra u nang hoàng thể.
- U nang quái: là tình trạng các nang tiến triển buồng trứng có thể chứa tóc, những mô hoặc chất béo
- U nang tuyến: là sự tăng trưởng các khối u nang không ung thư và có thể xuất hiện bên ngoài buồng trứng.
- U lạc nội mạc tử cung: là tình trạng các mô thường tiến triển bên trong tử cung và tiến triển tại bên ngoài tử cung, chúng bán vào buồng trứng dẫn đến tình trạng u nang.
Ở một số chị em đàn bà bị hội chứng buồng trứng đa nang làm buồng trứng chứa lượng nang nhỏ gây chèn ép buồng trứng. Nếu không sớm được điều trị tình sẽ gây ra những tác động nguy hiểm.
Nguyên do gây u nang buồng trứng là vì sao?
Theo những báo cáo y tế cho thấy, nguyên do gây u nang buồng trứng là do những vấn đề liên quan đến sự thay đổi hormone hoặc các bệnh lý liên quan như: lạc nội mạc tử cung, buồng trứng đa nang… trong đó có những yếu tố làm tăng nguy cơ bị bệnh:
- Gặp phải những vấn đề về hormone: khi các khối u nang xuất hiện do các vấn đề về hormone khi bạn sử dụng các loại thuốc giúp đỡ rụng trứng gây nên. Ngoài ra, sự rối loạn hormone HCG trong thời kỳ có thai cũng sẽ làm tạo thành những u nang lutein cũng là tác nhân dẫn đến tình trạng này.
- Sự xuất hiện những nang không liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt: sự xuất hiện những khối u nang không liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt như: nang lạc nội mạc tử cung, u nang bì, u nang tuyến…
- Những nang trứng tiến triển không đầy đủ: những nang trứng phát triển không hoàn thiện, không hấp thu được chất dinh dưỡng. Lúc các nang trứng không hấp thu được chất lỏng sẽ tạo thành những khối u nang cơ năng. Hầu hết các trường hợp u nang lành tính và sẽ tự không còn tồn tại.
- Sự phát triển quá mức của thể vàng: nếu thể vàng tiến triển mạnh mà không tự teo đi vào thời kỳ cuối vòng kinh sẽ dẫn đến tình trạng rối loạn kinh nguyệt. Tác nhân có thể do hình thành u nang khi kinh nguyệt xáo trộn làm tăng nguy cơ u nang hoàng thể.
Ngoài những căn nguyên gây u nang buồng trứng trên đây, tình trạng này còn có thể do một số trường hợp khác như do chị em đang mang thai tại thời kỳ đầu, bị nhiễm khuẩn vùng chậu. Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc u nang buồng trứng cũng có thể được đề cập như: từng bị u nang, chu kỳ kinh nguyệt không đều, chị em bị thừa cân hoặc béo phí, gia đình có người nhiễm bệnh u nang…
Triệu chứng và triệu chứng u nang buồng trứng
Như đã nói ở trên, u nang buồng trứng có nhiều loại khác nhau, trong đó có 90% là khối u nang lành tính. Các khối u nang này tiến triển lặng thầm với các triệu chứng mơ hồ thậm chí không nên những triệu chứng khác thường, chúng thậm chí không cần điều trị mà tự hết. Bạn có thể nhận ra các triệu chứng như sau:
1. Đau tại vùng chậu hoặc thắt lưng, đùi
Các cơn đau thường mơ hồ ở vùng chậu, đau dọc thắt lưng hoặc ở vùng đùi. Triệu chứng này khá hay gặp do sự chèn ép của các khối u lên các bộ phận hoặc các dây thần kinh tại sau xương chậu.
2. Đau tức bụng dưới
Khi những khối u tiến triển với kích thước lớn sẽ làm khó chịu cho người bệnh ở vùng bụng dưới. Thậm chí người bệnh còn thấy chướng bụng, sờ thấy khối u, bụng to.
3. Buồn nôn và nôn
U nang buồng trứng khiến người bệnh có cảm giác đầy hơi hằng ngày, nôn và buồn nôn. Nếu bạn có triệu chứng này thì cần cảnh giác với những tế bào ác tính vì các khối u ác tính không vỡ mà sẽ ung thư gây hoại tử và nhiễm trùng.
4. Đi đái luôn
Triệu chứng này có thể cảnh báo nhiều căn bệnh khác nhau trong đó có những bệnh liên quan đến bàng quang, đường tiểu, huyết áp… điều này là bởi các khối u nang chèn ép lên bọng đái khiến bạn có cảm thấy buồn bệnh tiểu nhiều hơn nhưng thời điểm đi tè lại đau buốt và bứt rứt.
5. Đau thời điểm quan hệ tình dục
Lúc giao hợp nếu bạn thấy đau bụng ở 1 bên nhiều hơn bên còn lại thì nên nghĩ tới bệnh u nang buồng trứng. Điều này là bởi những khối u nang phát triển với kích thước lớn, nằm ở ngay cổ tử cung làm cản trở quá trình quan hệ.
6. Chu kỳ kinh nguyệt bị thay đổi
Tình trạng rối loạn kinh nguyệt hay chu kỳ kinh nguyệt không bình thường có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh phụ khoa trong đó có những bệnh liên quan tới buồng trứng. Bởi vậy, nếu bạn thấy chu kỳ kinh nguyệt lạ thường thì nên đi khám để loại trừ nguy cơ bị bệnh.
7. Tăng hoặc giảm cân không rõ căn nguyên
Đây có thể không phải là biểu hiện điển hình nhưng nếu bạn thấy tăng cân hoặc giảm cân khác thường kèm theo những triệu chứng nêu trên thì nên đi thăm khám để được phát hiện sớm các dấu hiệu khác thường.
U nang buồng trứng có nhiều biểu hiện đi kèm, ngoài những dấu hiệu điển hình trên đây bạn còn có thể gặp phải những triệu chứng như: khó thụ thai mặc dù không sử dụng những biện pháp ngừa thai nào, cảm thấy no lâu dù không ăn nhiều, vú mất đàn hồi, thở gấp, khó thở…
U nang buồng trứng có hiểm nguy không?
U nang buồng trứng được chia ra thành 2 loại là u nang cơ năng và u nang thực thể. Trong đó u nang cơ năng thường lành tính và có thể tự biến mất mà không cần điều trị. Mặc dù vậy nếu u nang thực thể thì có thể gây nguy hiểm, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Các tác động mà bạn có thể gặp phải bao gồm:
- Vỡ nang: nếu áp lực dịch ở khối u nang quá lớn sẽ làm vỡ u nang, người bệnh sẽ thấy đột ngột đau bụng, đau liên tục ở vùng hạ vị, 2 hố chậu, phản ứng vỡ nang gây chảy máu trong dễ dẫn đến mất máu. Người bệnh sẽ dẫn tới nhiễm khuẩn, bụng trướng, phúc mạc bị phản ứng, u dính, ít di động, ấn thấy đau.
- Chèn ép các tạng xung quanh: lúc những khối u tiến triển trong thời gian dài, kích thước các khối u lớn sẽ làm chèn ép những bộ phận xung quanh gây nên những triệu chứng đái rắt, táo bón, ứ nước tại bể thận, chèn ép tĩnh mạch chủ dưới gây tuần hoàn bàng hệ, cổ trưởng, phù hai chi dưới…
- Xoắn u nang: tác hại này có thể xảy ra tại bất cứ loại u nào kể cả những u nhỏ, có cuống, không dính. Nguyên do là do tuần hoàn máu tại buồng trứng bị ngưng trên nên người bệnh sẽ thấy có những triệu chứng không dễ chịu tại bụng như bụng chướng, ấn đau hạ vị, phản ứng tại thành bụng…
- Tác hại đến khả năng thụ thai: mặc dù không phải tất cả những loại u nang đều tác hại đến khả năng sinh sản nhưng u nang thực thể có thể làm tác hại tới khả năng thụ thai, làm tăng nguy cơ vô sinh.
Bên cạnh những biến chứng hiểm nguy nêu trên đây, những triệu chứng u nang buồng trứng còn gây hậu quả đến cuộc sống và sinh hoạt, khổ sở trong sinh hoạt vợ chồng.
Xem thêm
- Giải đáp sản khoa miễn phí 24/7 kết hợp với những bác sĩ chuyên môn
- Tổng hợp 5 bác sỹ trị nấm “cô bé” giỏi tại Hà Nội ( Nhiều người khám)
- Tổng hợp 10+ phòng khám phụ khoa uy tín và tốt nhất Hà Nội
Phương pháp chẩn đoán và điều trị u nang buồng trứng
U nang buồng trứng dẫn tới nhiều ảnh hưởng nguy hiểm vì vậy khi thấy các triệu chứng bệnh bạn nên thăm khám và điều trị bệnh sớm. Để quá trình trị bệnh hiệu quả, trước hết bạn cần được thăm khám để xác định nguyên do cũng như loại u nang đang mắc phải.
1. Phương pháp chẩn đoán u nang buồng trứng
Chẩn đoán bệnh u nang các thầy thuốc có thể khám vùng chậu, siêu âm khối u nang. Có thể những khối u nang sẽ tự mất đi, vì vậy nếu kích thước u nang nhỏ những thầy thuốc sẽ theo dõi và hẹn tái khám từ 6 đến 8 tuần.
Nếu những khối u nang có kích thước lớn hoặc có sự thay đổi đặc biệt khi siêu âm thì chị em sẽ phải tiến hành những xét nghiệm kiểm tra xem có có bầu không, đo nồng độ nội tiết tại buồng trứng, tầm soát ung thư buồng trứng.
2. Điều trị ung thư buồng trứng hiệu quả
Điều trị ung thư buồng trứng sẽ cần được căn cứ vào từng loại u nang và tác nhân xuất hiện. Trong đó, có 90% trường hợp ung thư buồng trứng không cần điều trị đặc biệt là u nang chức năng sẽ tự mất đi sau 8 đến 12 tuần.
Nếu trong trường hợp bạn bị u nang tái phát thường xuyên các bác sỹ sẽ chỉ định sử dụng vài ba loại thuốc dạng thuốc tránh thai. Các loại thuốc này sẽ làm giảm nguy cơ u nang buồng trứng tái phát. Tuy vậy, chúng không thể làm giảm kích cỡ khối u.
U nang buồng trứng thời điểm nào cần mổ? Một vài trường hợp bị u nang buồng trứng sẽ cần chỉ định tiến hành mổ như: những khối u nang phức tạp, triệu chứng bệnh khó chịu, kích thước u nang lớn, bệnh nhân mãn kinh hoặc tiền mãn kinh.
Nếu các nang bì hoặc u nang tuyến của buồng trứng có thể sẽ lớn hơn, chúng cũng có thể di chuyển và xoắn vặn gây nhiều tác động như thiếu máu, hoại tử và đau cấp cứu cũng sẽ được chỉ định mổ gấp.
Sau lúc mổ thường các nang này sẽ được mang đi sinh thiết để thăm khám xem là u lành hay u ác. Nếu khối u nang là ung thư cần cắt bỏ tử cung, ống dẫn trứng, buồng trứng và thực hiện hóa trị hoặc xạ trị.
Tùy vào tình trạng và sức khỏe của người bệnh mà những chuyên gia sẽ đưa ra lựa chọn trị phù hợp. Người bệnh nên tuyệt đối tuân thủ theo những chỉ định này để việc chữa trị u nang buồng trứng hiệu quả.
Phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe thời điểm bị u nang buồng trứng
U nang buồng trứng có thể gia tăng về kích thước cũng có thể dẫn đến những tác động hiểm nguy. Chính vì vậy, bên cạnh việc chữa trị và theo dõi sức khỏe theo chỉ định của thầy thuốc bạn cũng cần chú tâm:
- Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt và báo cho bác sỹ nếu có những khác thường nào xuất hiện
- Không nên tự ý sử dụng thuốc thời điểm bị u nang tại buồng trứng hoặc tự ý bỏ thuốc mà không hỏi ý kiến những bác sĩ
- Thực hiện khám phụ khoa định kỳ để kiểm soát và theo dõi những bất thường tại buồng trứng.
- Sử dụng những loại thức ăn tốt cho sức khỏe, hạn chế những loại thực phẩm có chứa nhiều mỡ động vật, các chất kích thích… mà thay vào đó nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, các loại ngũ cốc…
- Tăng cường chức năng thải độc gan
- Thường xuyên thăm khám hoạt động của tuyến giáp
- Xây dựng chế độ làm việc và nghỉ ngơi thích hợp, tích cực tập luyện thể thao
- Điều chỉnh cân nặng hợp lý
Tóm lại, u nang buồng trứng là căn bệnh hay gặp và thường gặp. Mặc dù tỉ lệ chị em bị mắc căn bệnh này đa phần là những khối u lành tính và ít có khối u ác tính. Tuy vậy, để đảm bảo sức khỏe của bản thân cũng như giảm thiểu nguy hiểm bạn nên khám sản khoa định kỳ để sớm phát hiện những biểu hiện bất thường cũng như hạn chế nguy cơ mắc những bệnh sản khoa khác.