Con gái trẻ chưa “giao hoan” vẫn có nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung do liên quan đến thuốc lá, thuốc nội tiết Diethylstilbestrol (DES).
Theo chuyên gia Kiều Lệ Biên – Trung tâm Sản Sản khoa BVĐK Tâm Anh, hầu hết ung thư cổ tử cung do virus HPV gây ra (99,7%). Đây là loại virus lây truyền qua đường tình dục hoặc mẹ con, hoặc qua đồ vật truyền bệnh (hiếm như bàn tay, bề mặt môi trường). Trong đó, các chủng HPV nguy cơ thấp gây ra mụn cóc ở da, mào gà sinh dục. Những chủng HPV nguy cơ cao gây nên các tổn thương tiền ung thư, ung thư tại âm hộ, “cô bé”, cổ tử cung, dương vật, hậu môn hay vùng hầu họng.
Ngoài ra, ung thư cổ tử cung còn do nhiều yếu tố nguy cơ khác như: hành vi tình dục (đàn bà sinh hoạt tình dục sớm, nhiều bạn tình, làm chuyện vợ chồng không được bảo vệ, “đối tác” nhiễm HPV), trạng thái suy giảm miễn dịch, đàn bà sanh con sớm hay sanh nhiều con (>=3), thuốc nội tiết Diethylstilbestrol (DES). Bé gái của những người mẹ từng sử dụng DES lúc có bầu sẽ có thể tiến triển ung thư biểu mô của âm hộ hoặc cổ tử cung cao hơn các trẻ khác. Bên cạnh đó, nhiều tìm hiểu chỉ rõ rằng, hút thuốc lá chủ động hay thụ động cũng là yếu tố nguy cơ.
Theo bác sỹ Lệ Biên, nhiều người lầm tưởng, ung thư cổ tử cung chỉ có thể xảy ra tại con gái trưởng thành, có làm chuyện vợ chồng, nên thờ ơ tầm soát dự phòng bệnh. Mặc dù vậy, y học từng ghi nhận một trường hợp cô bé 14 tuổi ở Kiên Giang, mắc ung thư cổ tử cung thời kỳ cuối. Đây là một trong số những trường hợp nhỏ tuổi nhất nhiễm phải bệnh. Một trường hợp khác là nữ sinh viên 19 tuổi, độc thân, phát hiện ung thư mô tuyến cổ tử cung. Bệnh không đáp ứng với điều trị nên cô gái trẻ tử vong sau hơn một năm chiến đấu với bệnh tật.
Ung thư cổ tử cung biến chứng sức khỏe, tâm lý, hạnh phúc của hàng triệu con gái. Ảnh: Shutterstock
Theo bác sỹ Lệ Biên, tiền ung thư hay ung thư cổ tử cung thường biến chuyển thầm lặng. Thời gian từ thời điểm nhiễm HPV nguy cơ cao, dai dẳng tiến tới ung thư cổ tử cung xâm lấn khoảng 10-15 năm. Người bệnh có thể không có dấu hiệu gì hoặc có thể có tiết dịch “cô bé” nhiều, hôi, ra huyết âm đạo khác thường, quan hệ ra huyết,… Vì vậy, đàn bà cần khám sản khoa định kỳ, tầm soát để phát hiện sớm, chữa trị kịp thời.
Sự bùng phát của Covid-19 kéo dài hơn 2 năm qua khiến trung tâm y tế bị phong tỏa, thiếu hụt thuốc và thuốc đặc trị, nhiều bệnh nhân trì hoãn thăm khám. Biến chứng là rất nhiều bệnh nhân phát hiện bệnh muộn, khối u phát triển lớn xâm lấn, gây khó khăn trong quá trình trị.
Trung tâm Sản Sản phụ khoa BVĐK Tâm Anh TP HCM phát hiện nhiều trường hợp nhiễm HPV 16 & 18 dai dẳng. Đây là 2 tuýp virus nguy cơ gây nên 70% tiền ung thư, ung thư cổ tử cung. Ngoài ra, có những trường hợp pap’s không bình thường mức độ cao như ASC-H, HSIL… ” Có ngày chúng tôi tiến hành 3-4 ca khoét chóp, một vài bệnh nhân khác được chuyển qua chữa trị đa mô thức, xạ trị, phẫu thuật và hóa trị với các trường hợp ung thư xâm lấn”, BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản Sản khoa BVĐK Tâm Anh cho biết.
Cách phòng ung thư cổ tử cung sớm
ThS.BS Lệ Biên sẻ chia, tại Việt Nam cứ khoảng 100.000 đàn bà thì sẽ phát hiện 20 trường hợp bị ung thử tử cung. Trong đó, có 11 người có thể tử vong do bệnh. Nếu phát hiện tiền ung thư, ung thư cổ tử cung ở giai đoạn sớm, trị đúng mức thì người bệnh có cơ hội mang thai sau đó. Đối với những trường hợp phát hiện muộn thì chữa có thể kết hợp xạ trị, mổ cắt tử cung, hóa trị, tác hại tới khả năng sinh sản.
Bác sỹ cho biết, lúc tiếp nhận con gái khám sản phụ khoa định kỳ, bản thân liên tục tìm hiểu, khuyến khích bệnh nhân chích ngừa HPV nếu còn trong độ tuổi quy định của Bộ y tế và chưa tiêm ngừa trước đó. Đồng thời làm tầm soát ung thư cổ tử cung (nhất là độ tuổi 21 tuổi trở lên và đã giao hợp): làm Pap’s (tế bào học) hoặc xét nghiệm HPV.
Khoét chóp cổ tử cung chẩn đoán và chữa là biện pháp dự phòng cấp 2 đối với bệnh ung thư cổ tử cung. Ảnh: BVĐK Tâm Anh
Quy trình tầm soát với các biện pháp như tế bào học (Pap’s cổ điển hoặc Pap’s nhúng dịch) khả năng phát hiện ra những biến đổi tế bào cổ tử cung tới 70%. Phương pháp xét nghiệm HPV được xem là bước tầm soát đầu tay ở vài ba quốc gia. Nếu chị em tiến hành tầm soát bằng Pap’s và xét nghiệm HPV, gọi là Co-testing, có thể tầm soát, phát hiện sớm bệnh lên tới 90-95%.
Ngoài ra, có những biện pháp để chẩn đoán bệnh là soi cổ tử cung, sinh thiết dưới kính soi. Sau thời điểm có kết quả giải phẫu bệnh tùy theo mức độ, người bệnh có thể được theo dõi, chữa bằng đốt điện, áp lạnh hay khoét chóp cổ tử cung chẩn đoán, điều trị.
Theo bác sĩ Mỹ Nhi, tầm soát phát hiện sớm từ thời điểm chưa có triệu chứng quan trọng. Vì khoảng thời gian tạo thành, phát triển tổn thương tiền ung thư cổ tử cung tương đối dài (từ 3-7 năm). Nếu phát hiện sớm tiền ung thư có khả năng chữa khỏi hoàn toàn cao. Điều này giúp giảm giá tiền, thời gian điều trị, hạn chế rủi ro, tăng tỷ lệ sống còn trên 5 năm nếu là ung thư xâm lấn thời kỳ sớm.
Để ngăn chặn căn bệnh ung thư, con gái cần xây dựng, duy trì một thói quen sinh hoạt lành mạnh (không hút thuốc lá, duy trì cân nặng hợp lý, dinh dưỡng đầy đủ và phù hợp); chích ngừa vaccine phòng bệnh; “giao hoan” an toàn; xây dựng thói quen khám sức khỏe tầm soát định kỳ nhằm phát hiện sớm, có giải pháp trị kịp thời.
Ung thư cổ tử cung không phải là bệnh lý di truyền, nhưng theo một vài tìm hiểu, thời điểm trong gia đình người mẹ hoặc chị em gái mắc bệnh thì bạn tầm soát, theo dõi kỹ hơn.
Tuệ Diễm