Đàn bà trẻ chưa làm chuyện đó vẫn có nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung do liên quan đến thuốc lá, thuốc nội tiết Diethylstilbestrol (DES).
Theo bác sĩ Kiều Lệ Biên – Trung tâm Sản Sản phụ khoa BVĐK Tâm Anh, phần nhiều ung thư cổ tử cung do virus HPV gây ra (99,7%). Đây là loại virus lây nhiễm qua những đường tình dục hoặc mẹ con, hoặc qua đồ vật truyền bệnh (hiếm như bàn tay, bề mặt môi trường). Trong đó, những chủng HPV nguy cơ thấp gây ra mụn cóc ở da, mào gà sinh dục. Những chủng HPV nguy cơ cao gây nên các tổn thương tiền ung thư, ung thư ở âm hộ, “cô bé”, cổ tử cung, dương vật, lỗ đít hay vùng hầu họng.
Ngoài ra, ung thư cổ tử cung còn do nhiều yếu tố nguy cơ khác như: hành vi tình dục (đàn bà sinh hoạt tình dục sớm, nhiều bạn tình, “yêu” không an toàn, “đối tác” nhiễm HPV), trạng thái suy giảm miễn dịch, nữ giới sanh con sớm hay sanh nhiều con (từ 3 con trở lên), thuốc nội tiết Diethylstilbestrol (DES). Bé gái của những người mẹ từng sử dụng DES khi có bầu sẽ có thể tiến triển ung thư biểu mô của âm đạo hoặc cổ tử cung cao hơn các trẻ khác. Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu chỉ rõ rằng, hút thuốc lá chủ động hay thụ động cũng là yếu tố nguy cơ.
Theo bác sĩ Lệ Biên, nhiều người lầm tưởng rằng ung thư cổ tử cung chỉ có thể xảy ra tại đàn bà trưởng thành, có “giao hoan” nên thờ ơ tầm soát dự phòng bệnh. Tuy vậy, y học từng ghi nhận một trường hợp bé gái 14 tuổi ở Kiên Giang, mắc ung thư cổ tử cung giai đoạn cuối. Đây là một trong các trường hợp nhỏ tuổi nhất nhiễm phải bệnh. Một trường hợp khác là nữ sinh viên 19 tuổi, độc thân, phát hiện ung thư mô tuyến cổ tử cung. Bệnh không đáp ứng với trị nên cô gái trẻ tử vong sau hơn một năm chiến đấu với bệnh tật.
Ung thư cổ tử cung tác hại sức khỏe, tâm lý, hạnh phúc của hàng triệu con gái. Ảnh: Shutterstock
Bác sĩ Lệ Biên cho biết tiền ung thư hay ung thư cổ tử cung thường biến chuyển thầm lặng. Thời gian từ thời điểm nhiễm HPV nguy cơ cao, dai dẳng tiến tới ung thư cổ tử cung xâm lấn khoảng 10-15 năm. Người bệnh có thể không có triệu chứng gì hoặc có thể có tiết dịch âm đạo nhiều, hôi, ra huyết âm hộ khác thường, quan hệ ra huyết,… Không ít bệnh nhân phát hiện bệnh muộn, khối u tiến triển lớn xâm lấn, gây phức tạp trong quá trình điều trị. Vì vậy, con gái cần khám phụ khoa định kỳ, tầm soát để phát hiện sớm, điều trị kịp thời.
Trung tâm Sản Sản phụ khoa BVĐK Tâm Anh TP HCM phát hiện nhiều trường hợp nhiễm chủng HPV 16 và 18 dai dẳng. Đây là 2 type virus nguy cơ gây ra 70% tiền ung thư, ung thư cổ tử cung. Ngoài ra, có những trường hợp Pap’s khác thường mức độ cao như ASC-H, HSIL… “Có ngày chúng tôi tiến hành 3-4 ca khoét chóp, một số bệnh nhân khác được chuyển qua điều trị đa mô thức, xạ trị, phẫu thuật và hóa trị với các trường hợp ung thư xâm lấn”, BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản Sản khoa BVĐK Tâm Anh, cho biết.
Cách phòng ung thư cổ tử cung
ThS.BS Lệ Biên sẻ chia tại Việt Nam cứ khoảng 100.000 phụ nữ thì sẽ phát hiện 20 trường hợp bị ung thử tử cung. Trong đó, có 11 người có thể tử vong do bệnh. Nếu phát hiện tiền ung thư, ung thư cổ tử cung ở thời kỳ sớm, điều trị đúng mức thì người bệnh có cơ hội mang bầu sau đó. Đối với những trường hợp phát hiện muộn thì chữa trị có thể phối hợp xạ trị, mổ cắt tử cung, hóa trị, biến chứng tới khả năng sinh sản.
Bác sĩ cho biết, khi tiếp nhận nữ giới khám sản phụ khoa định kỳ, bản thân thường xuyên tìm hiểu, khuyến khích người bệnh chích ngừa HPV nếu còn trong độ tuổi quy định của Bộ Y tế và chưa tiêm ngừa trước đó. Đồng thời làm tầm soát ung thư cổ tử cung (nhất là độ tuổi 21 tuổi trở lên và đã quan hệ tình dục): làm Pap’s (tế bào học) hoặc xét nghiệm HPV.
Khoét chóp cổ tử cung chẩn đoán và trị là biện pháp dự phòng cấp 2 đối với bệnh ung thư cổ tử cung. Ảnh: BVĐK Tâm Anh
Phác đồ tầm soát với những phương pháp như tế bào học (Pap’s cổ điển hoặc Pap’s nhúng dịch) khả năng phát hiện ra những biến đổi tế bào cổ tử cung tới 70%. Phương pháp xét nghiệm HPV được xem là bước tầm soát đầu tay tại vài ba quốc gia. Nếu chị em tiến hành tầm soát bằng Pap’s và xét nghiệm HPV, gọi là Co-testing, có thể tầm soát, phát hiện sớm bệnh lên tới 90-95%.
Ngoài ra, có những biện pháp để chẩn đoán bệnh là soi cổ tử cung, sinh thiết dưới kính soi. Sau lúc có kết quả giải phẫu bệnh tùy theo mức độ, người bệnh có thể được theo dõi, chữa bằng đốt điện, áp lạnh hay khoét chóp cổ tử cung chẩn đoán, chữa trị.
Theo thầy thuốc Mỹ Nhi, tầm soát phát hiện sớm từ thời điểm chưa có triệu chứng quan trọng. Vì khoảng thời gian hình thành, phát triển tổn thương tiền ung thư cổ tử cung tương đối dài (từ 3-7 năm). Nếu phát hiện sớm tiền ung thư có thể điều trị khỏi hoàn toàn cao. Điều này giúp giảm giá tiền, thời gian điều trị, làm giảm rủi ro, tăng tỷ lệ sống còn trên 5 năm nếu là ung thư xâm lấn giai đoạn sớm.
Để phòng chống căn bệnh ung thư, đàn bà cần xây dựng, duy trì một thói quen sinh hoạt lành mạnh (không hút thuốc lá, duy trì cân nặng thích hợp, dinh dưỡng đầy đủ và thích hợp); chích vaccine phòng bệnh; “yêu” an toàn; xây dựng thói quen khám sức khỏe tầm soát định kỳ nhằm phát hiện sớm, có biện pháp điều trị kịp thời.
Ung thư cổ tử cung không phải là bệnh lý di truyền nhưng theo một số tìm hiểu, thời điểm trong gia đình người mẹ hoặc chị em gái bị bệnh thì bạn tầm soát, theo dõi kỹ hơn.
Tuệ Diễm