Tinh hoàn lạc chỗ hầu như là do yếu tố bẩm sinh hoặc di truyền. Theo thống kê tình trạng này có thể gặp ở 3% trẻ sinh đủ tháng, 30% nếu trẻ sinh non tháng. Trong đó có khoảng 2/3 số trẻ bị tinh hoàn lạc tự hạ xuống bìu sau khoảng 4 tháng đầu đời và có khoảng 0,8% trẻ sơ sinh nam cần thiết điều trị. Vậy tinh hoàn lạc chỗ là như nào, có chữa được không?
Tinh hoàn lạc chỗ là bệnh gì?
Tinh hoàn lạc chỗ (cryptorchidism) còn gọi là tinh hoàn ẩn. Đây là tình trạng tinh hoàn của phái mạnh nằm tại bụng hoặc ở những vị trí khác như bẹn hoặc thành bụng mà không ở bao da treo phía sau “cậu bé”, bìu trước lúc bé trai ra đời. Tình trạng này có thể gặp ở 1 hoặc cả 2 bên tinh hoàn.
Thông thường quá trình đi lại của tinh hoàn sẽ theo tự nhiên, từ ổ bụng xuống bìu và cố định ở bìu. Quá trình này có thể gặp trở ngại mà tinh hoàn không xuống được bìu.
Phần đa bé trai sinh ra có nguy cơ bị 1 hoặc 2 bên tinh hoàn lạc chỗ. Tình trạng này có thể tăng cường sau 1 vài tháng sau sinh. Nếu tinh hoàn lạc ở trẻ sợ sinh không tự điều chỉnh, phẫu thuật thì có thể dẫn tới tình trạng tinh hoàn ẩn tại người trưởng thành.
Căn nguyên khiến tinh hoàn lạc chỗ
Theo những thầy thuốc, bác sỹ nam khoa của Phòng khám Đa khoa Thái Hà thì có 2 nguyên nguyên nhân gây tinh hoàn lạc chỗ. Đó có thể là do yếu tố bẩm sinh hoặc là do căn nguyên thứ phát. Cụ thể:
- Do rối loạn trục hạ đồi, tuyến yên, tuyến sinh dục bẩm sinh
- Do hoạt động của tuyến yên bị suy giảm, thiếu Gonadotropin phối hợp chứng “cậu nhỏ” nhỏ
- Do sự khác thường lúc tổng hợp lượng Testosterone làm ngăn cản sự phát triển bình thường của tinh hoàn.
- Do mắc hội chứng suy giảm nhiệm vụ cảm nhận của thụ thể Androgen
- Chỉ số Estradiol của người mẹ khi mang thai làm tác hại tới sự đi lại của tinh hoàn
- Đàn bà có bầu sử dụng Diethylstilbestrol, kháng Androge
- Do bị chấn thương, tai nạn khiến dây chằng tinh hoàn bìu bị sai lệch
- Do cuống mạch tinh hoàn ngắn, xơ hóa ống bẹn.
Ngoài những căn nguyên này, mẹ mang thai nếu sử dụng rượu bia, hút thuốc lá, tiếp xúc với khói thuốc, bị nhiễm phải bệnh béo phì, tiểu đường, tiếp xúc với hóa chất độc hại cũng có nguy cơ khiến trẻ bị tinh hoàn lạc chỗ.
Các triệu chứng tinh hoàn lạc chỗ là sao?
Tinh hoàn thường được hình thành trong thời gian thai nhi phát triển trong bụng mẹ. Thường ở vài tháng cuối cùng, thai nhi tiến triển thông thường, tinh hoàn từ từ rời khỏi bụng, đi qua ống háng bẹn vào bìu. Nếu tinh hoàn không xuống bìu, những thầy thuốc siêu âm sẽ không thể nhìn thấy nó trong bìu.
Sau thời điểm em bé sinh ra, các bác sỹ sẽ thăm khám vị trí của tinh hoàn. Thường tình trạng tinh hoàn ẩn sẽ rõ hơn thời điểm trẻ tại trong độ tuổi từ 6 tới 24 tháng. Phụ huynh có thể dùng đầu ngón tay để sờ vào bìu nếu không có tinh hoàn hoặc khối u nổi lên tại ống bẹn thì khả năng tinh hoàn đi lại “lang thang”. Lúc này có thể là do:
- Tinh hoàn co rút: thời điểm thăm khám thể chất có thể đơn giản cảm nhận sự di chuyển qua lại giữa bìu và háng
- Tinh hoàn tăng dần: tinh hoàn không xuống hoặc không về háng nên không thể dễ dàng dẫn bằng tay vào bìu
Tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của đàn ông sau này nếu thấy có bất kỳ sự thay đổi nào ở cơ quan sinh dục cậu bé mà có sự liên quan đến sự tiến triển sau này bạn hãy sẻ chia với các thầy thuốc chuyên môn.
Bị tinh hoàn lạc chỗ có con được không?
Rất nhiều người lo ngại khi bị tinh hoàn lạc chỗ và vướng mắc tinh hoàn lạc chỗ có con được không. Theo chia sẻ của những chuyên gia nam khoa thì không phải tất cả những trường hợp bị tinh hoàn lạc chỗ đều bị vô sinh nhưng khả năng có con là rất khó. Các rủi ro đàn ông có thể gặp phải lúc bị tinh hoàn lạc chỗ như sau:
- Hiếm muộn: Mặc dù lúc tinh hoàn không tại đúng chỗ vẫn có thể sản sinh ra tinh trùng, tiu nhiên tinh trùng phải sống trong nhiệt độ cao nhất là khi tại trong bụng do đó chúng sẽ không hoạt động hiệu lực thời điểm phái mạnh có nhu cầu sinh sản.
- Vô sinh: Nếu tinh hoàn ở trong bụng, bẹn càng lâu thì khả năng suy giảm chức năng sinh sản càng cao. Lúc này số lượng và chất lượng tinh trùng không đáp ứng đủ khả năng sinh sản, lượng tế bào mầm, ống sinh t9inh cũng bị yếu đi rõ nét.
- Ung thư tinh hoàn: Theo thống kê những trường hợp bị ung thư tinh hoàn do tinh hoàn lạc chỗ cao hơn gấp nhiều lần những nam giới có tinh hoàn thông thường. Tinh hoàn nằm trong bụng sẽ làm sản sinh gốc tự do tiềm ẩn ung thư hóa nên cần được trị càng sớm càng tốt.
Ngoài những biến chứng nguy hại tác động đến sức khỏe sinh sản thì tình trạng tinh hoàn ẩn còn có thể gây ra những tác động khác như: xoắn tinh hoàn, áp lực đối với xương mu, thoát vị bẹn.
Có không ít những bậc phụ huynh lúc phát hiện con bị tinh hoàn lạc chỗ chủ quan hoặc chờ khi nào con lớn mới chữa trị. Điều này khiến ảnh hưởng nguy hiểm, tăng cao hơn, nguy cơ tác hại cao hơn, thời gian cũng như bảng giá chữa trị cũng tốn kém hơn.
Xem thêm
- Buốt tinh hoàn cảnh báo 5 bệnh chuyên khoa nam nguy hiểm
- [ Giải Đáp ] Đau ở tinh hoàn là biểu hiện của bệnh gì ?
- Tinh hoàn bị sưng do nguyên nhân nào & cách khắc phục
Phương pháp trị trị tinh hoàn lạc chỗ hiệu quả
Trước lúc tiến hành chữa trị tinh hoàn lạc chỗ các thầy thuốc sẽ cần tiến hành thăm khám và chẩn đoán tình trạng bệnh, Chuyên gia có thể xác định 1 tinh hoàn không xuống bìu và theo dõi những thay đổi trong vị trí của nó. Nếu không sờ thấy thì có thể tiến hành xét nghiệm thêm.
Vài ba các phương pháp chẩn đoán có thể được tiến hành như:
Siêu âm: Sử dụng sóng âm thanh tạo ra hình ảnh cấu trúc bên trong cơ thể, nhằm xác định vị trí 1 tinh hoàn đặc biệt là thời điểm nó nằm trong háng
Chụp cộng hưởng từ MRI với tương phản: Sử dụng công nghệ từ trường trực tuyến, sóng vô tuyến để quan sát hình ảnh mô mềm trong cơ thể. Ngoài ra xác định vị trí tinh hoàn trong háng hoặc trong bụng.
Sau lúc xác định được vị trí cũng như tình trạng bệnh của đàn ông các thầy thuốc có thể tiến hành trị bệnh. Thông thường phương pháp điều trị hiệu quả hiện tại là dùng thuốc và phẫu thuật.
1. Dùng thuốc điều trị tinh hoàn lạc
Với những trường hợp chữa trị trước 2 tuổi sẽ được dùng thuốc, đó có thể là thuốc nội tiết được dùng như HCG với biệt dược như: Pregnyl 500IU, 1000IU, 1500 UI/ 1 ống. Lưu ý không được sử dụng quá 5.000 đơn vị cho một đợt điều trị sẽ có thể gặp phải tác dụng phụ.
Thông thường liều sử dụng với trẻ từ 1 – 2 tuổi là sử dụng 300 đơn vị tiêm bắp, 3 ngày tiêm 1 lần, tổng số lần là 9 lần
Với trẻ từ 3 – 7 tuổi liều dùng là 700 đơn vị cho 1 lần tiêm
Với trẻ lớn hơn 7 tuổi liều cho 1 lần tiêm là 1.500 đơn vị hoặc dùng GnRH dưới dạng xịt mũi với liều 1,2mg/ ngày. Cũng có thể dùng phối hợp GnRH và HCG.
Lưu ý: Những loại thuốc này trước khi sử dụng phải được chỉ định bởi những chuyên gia chuyên khoa. Nếu điều trị nội khoa không tác dụng tốt thì chuyển sang phẫu thuật
2. Phẫu thuật tinh hoàn lạc
Mục đích là đưa tinh hoàn vào trong bìu và khâu nó vào đúng vị trí. Thường thủ thuật này sẽ để lại vết mổ nhỏ và có thể thực hiện phẫu thuật nội soi.
Phẫu thuật soi: Đây được coi là phương án tốt nhất nếu tinh hoàn lạc chỗ đừng nên tìm thấy, sờ thấy. Bác sỹ sẽ sử dụng 1 thiết bị video có kết nối ống nhỏ chèn qua những đường rạch nhỏ ở bụng. Hình ảnh sẽ được mở rộng trên màn hình video giúp việc chẩn đoán và trị được thực hiện cùng thời điểm.
Thời điểm đã xác định trị tinh hoàn lạc bằng phẫu thuật, tùy thuộc vào các yếu tố nhất là sức khỏe những thầy thuốc có thể khuyên tiến hành mổ sau 3 tới 6 tháng tuổi và trước 15 tháng tuổi. Thời điểm tiến hành phẫu thuật sớm sẽ làm giảm những biến chứng hiểm nguy sau này.
Sai lúc phẫu thuật các thầy thuốc sẽ giám sát tinh hoàn để theo dõi sự phát triển, hoạt động của chúng. Những giám sát có thể bao gồm khám nghiệm, siêu âm kiểm tra bìu, các xét nghiệm hàm lượng hoocmon.
Lạc tinh hoàn mặc dù hiếm gặp nhưng nguy hại và cần được chữa trị càng sớm càng tốt. Sau thời điểm trị trị hoặc phẫu thuật vẫn cần theo dõi về nguy cơ bệnh cũng như chăm sóc tốt. Do đó, nếu cần được giải đáp hoặc tham khảo ý kiến về tình trạng bạn nên liên hệ ngay để tránh hậu quả hiểm nguy