Loét thực quản do thuốc xảy xuất thời điểm nằm uống thuốc, uống ít nước… khiến cho thuốc bị kẹt lại thực quản; nồng độ thuốc quá cao gây loét, có thể gây hiểm nguy.
Thạc sĩ Huỳnh Hoài Phương (khoa Nội Tiêu hóa, Trung tâm Nội soi và Giải phẩu nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh) cho biết, loét thực quản do thuốc có thể xảy chảy tại người lớn và trẻ em. Tỷ lệ mắc bệnh ước tính là 3,9/100.000 người mỗi năm. Người lớn tuổi và trẻ em có hiểm nguy cao hơn. Nguyên do là do bệnh nhân uống ít nước hoặc uống thuốc tại tư thế nằm hoặc nằm tức thì sau thời gian uống thuốc. Viên thuốc không thể di chuyển xuống dạ dày mà mắc kẹt ở một phần nào đó trên thực quản. Với những loại thuốc dạng con nhộng, tình trạng này xảy chảy vô cùng thường xuyên.
Thầy thuốc Hoài Phương chia sẻ thêm, loét thực quản thường do các loại thuốc giảm đau nhóm NSAIDS gây ra hoặc các thuốc nhóm biphosphonate (điều trị loãng xương), thuốc kháng sinh nhóm doxycycline, clindamycin (thường sử dụng trong chữa trị bệnh sản phụ khoa và da liễu), thuốc ngăn chặn huyết khối (aspirin, warfarin)… Các loại thuốc này gây loét bằng biện pháp làm cho giảm hoạt động bảo vệ tế bào của những axit béo không bão hòa trên niêm mạc thực quản. Niêm mạc tại chỗ của thực quản bị bỏng do nguy hiểm của nồng độ thuốc quá đậm đặc axit hoặc kiềm. Vài ba giả dụ đường kính của vết loét to hoặc đa dạng vết loét làm cho vị trí này tổn thương nghiêm trọng.
Thuốc không trôi xuống dạ dày mắc kẹt trong thực quản gây loét. Ảnh: Shutterstock
Chuyên gia Hoài Phương cho biết, thói quen uống nước ít lúc uống thuốc, nhất là thuốc giảm đau không kê đơn, vô cùng nguy hại. Một vài trường hợp viên thuốc bị kẹt lại gây loét ở một phần thực quản, thường gặp nhất là 1/3 giữa thực quản, ít thời điểm xảy xuất tại các vị trí dưới. Viên thuốc dính vào niêm mạc thực quản không những ăn mòn gây viêm nhiễm loét tại khu vực mà còn trì hoãn quá trình tái tạo dẫn đến tổn thương lâu hồi phục và trở bắt buộc trầm trọng hơn.
Dấu hiệu dễ phát hiện nhất của tình trạng loét thực quản là đau phía sau xương ức, khó nuốt, đau thời điểm nuốt… Bệnh nhân cũng có thể nhận thấy buồn nôn, nôn ra máu, đau ngực. Các triệu chứng này đôi lúc không rõ ràng, dẫn tới khó nhận ra và chỉ được nhận ra thời điểm nội soi thực quản. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng loét thực quản do viên thuốc mắc kẹt dễ gây hẹp thực quản, vỡ thực quản, ung thư thực quản… Trong vài ba giả dụ nghiêm trọng, vết loét to gây ra máu đường tiêu hóa.
Để chẩn đoán loét thực quản, không tính thăm thăm khám lâm sàng, bác sỹ tiêu hóa sẽ chỉ định tiến hành một số phương pháp chẩn đoán hình ảnh thí dụ chụp thực quản cản quang uống barit để xác định các không bình thường về giải phẫu của thực quản, đánh giá độ ăn mòn của vết loét. Bệnh nhân cũng có thể được nội soi để bác sĩ có thể thăm dò vị trí viên thuốc kẹt vào, phân loại vết loét thực quản do dùng thuốc và loại trừ căn nguyên do những bệnh lý ác tính khác biệt.
Phương pháp chữa trị loét thực quản trong ví như này là ức chế hoặc kiềm chế việc tiết những chất độc gây tổn thương, thúc đẩy nhu động và khiến lành thành niêm mạc. Người bệnh buộc phải ngưng sử dụng thuốc gây viêm nhiễm loét không lâu. Bên cạnh đó, bệnh nhân sẽ được bỗ trợ thêm bởi những thuốc ngăn chặn trào ngược, giảm đau bằng những loại thuốc dạng gel, thuốc kháng khuẩn để diệt những vi khuẩn có trong đường tiêu hóa. Các nếu tổn thương thực quản nặng có thể được xử trí bằng mẹo đặt ống thông mũi dạ dày, truyền dịch tĩnh mạch để bù nước và điện giải.
Bác sỹ Hoài Phương tư vấn cho người bệnh. Ảnh: Phòng khám Đa khoa Tâm Anh.
Các tình trạng loét thực quản do thuốc thường được gia tăng sau lúc chữa trị 2-4 tuần. Tuy nhiên, mục tiêu của những thầy thuốc tiêu hóa là ngăn chặn bệnh. Thầy thuốc Hoài Phương khuyên bệnh nhân phải uống đủ nước thời gian uống thuốc. Lượng nước tối thiểu là 250 ml. Sau thời điểm uống thuốc không phải nằm nhanh chóng mà nên đi lại tầm 30 phút. Người bị bệnh mạn tính, người to tuổi phải nằm điều trị trên giường bệnh nên được đỡ ngồi thẳng lúc cho uống thuốc vừa giúp dự phòng nguy hại viên thuốc kẹt lại trong thực quản, vừa tránh biến chứng sặc, hóc thuốc. Hiện nay trên thị trường có nhiều loại thuốc với nhiều dạng không giống nhau buộc phải ưu tiên các loại thuốc dạng nước để thuốc dễ trôi xuống dạ dày hơn.
Loét thực quản do thuốc có thể phòng tránh được. Mỗi gia đình cần quan tâm thay đổi thói quen sống, băn khoăn tới những biểu hiện của cơ thể để có thể nhận ra và chữa trị sớm, phòng chống biến chứng.
Hân Thái