Nguyên nhân nào gây ra bệnh ít tinh trùng?
Việc sản xuất tinh trùng là một quá trình phức tạp và đòi hỏi tinh hoàn cũng như vùng dưới đồi và tuyến yên (cơ quan trong não bộ sản xuất hormone kích hoạt sản sinh tinh trùng) hoạt động bình thường. Một thời điểm tinh trùng được sản xuất trong tinh hoàn, ống dẫn tinh sẽ vận chuyển chúng vào ống phóng tinh và chờ đến lúc xuất ra khỏi “cậu nhỏ”. Bất kỳ hệ thống nào gặp trục trặc cũng có thể ảnh hưởng đến quy trình sản xuất tinh trùng. Ngoài ra, tinh trùng cũng sẽ có hình dạng, chuyển động (nhu động) hoặc nhiệm vụ bất thường.
Một vài vấn đề về sức khỏe và trị y tế có thể gây ra tình trạng ít tinh trùng, bao gồm:
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh. Tình trạng này là sưng tĩnh mạch dẫn máu ở tinh hoàn và là lý do thường gặp nhất gây ra vô sinh ở nam, kết quả là chất lượng tinh trùng bị giảm;
- Viêm nhiễm. Vài ba bệnh nhiễm trùng có thể gây trở ngại cho qúa trình sản xuất tinh trùng, sức khỏe của tinh trùng hoặc gây ra sẹo hẹp ống dẩn tinh cản trở sự đi lại của tinh trùng;
- Vấn đề xuất tinh. Xuất tinh ngược xảy ra khi tinh trùng đi ngược vào bàng quang thời điểm cực khoái thay vì xuất ra tại phần đầu của “cậu bé”. Điều kiện sức khỏe có thể gây ra xuất tinh ngược, bao gồm cả bệnh tiểu đường, tổn thương cột sống, phẫu thuật của bàng quang, tuyến tiền liệt hoặc niệu đạo;
- Thuốc. Thuốc hạ huyết áp (thuốc chẹn alpha), liệu pháp testosterone thay thế, sử dụng dài hạn steroid tổng hợp , thuốc chống ung thư (hóa trị), vài ba loại thuốc kháng nấm và thuốc kháng sinh, một số loại thuốc loét và các thuốc khác có thể làm giảm việc sản xuất tinh trùng và làm giảm khả năng sinh sản của phái mạnh;
- Kháng thể tấn công tinh trùng. Kháng thể kháng tinh trùng là những tế bào hệ miễn dịch xác định nhầm tinh trùng là có hại và nỗ lực tiêu diệt chúng;
- Khối u. Bệnh ung thư và những khối u ác tính có thể ảnh hưởng trực tiếp tới những cơ quan sinh sản nam giới. Phẫu thuật, xạ trị hay hóa trị để chữa trị các khối u cũng có thể hậu quả đến khả năng sinh sản của đàn ông;
- Tinh hoàn lạc chỗ. Trong quá trình phát triển của thai nhi, một hoặc cả hai tinh hoàn đôi khi không đi xuống bìu mà lại nằm ở bụng. Người phái mạnh mắc bệnh tình trạng này có nguy cơ cao bị giảm khả năng sinh sản;
- Mất cân bằng hormone. Vùng dưới đồi, tuyến yên và tinh hoàn sản xuất kích thích tố cấp thiết để tạo ra tinh trùng. Sự thay đổi trong những hormone này, cũng như từ các hệ thống khác như tuyến giáp và tuyến thượng thận, có thể làm thuyên giảm quá trình sản xuất tinh trùng;
- Ống vận chuyển tinh trùng bị lỗi. Những ống mang tinh trùng bị chặn do những tác nhân khác nhau, bao gồm chấn thương vô tình do phẫu thuật, viêm nhiễm trước, chấn thương hoặc phát triển lạ thường, chẳng hạn như bệnh xơ nang hoặc điều kiện di truyền tương tự, gây cản trở quy trình vận chuyển tinh trùng;
- Khuyết tật nhiễm sắc thể. Rối loạn di truyền như hội chứng xơ nang Klinefelter, hội chứng Kallmann và hội chứng Kartagener có thể dẫn tới vô sinh;
- Bệnh celiac. Đây là một chứng rối loạn tiêu hóa do sự nhạy cảm với gluten gây ra và có thể dẫn đến vô sinh tại nam. Chế độ ăn không gluten có thể cải thiện khả năng sinh sản;
- Tiền sử phẫu thuật. Một vài ca mổ có thể làm giảm lượng tinh trùng, bao gồm thắt ống dẫn tinh, chữa thoát vị bẹn, bìu hoặc mổ tinh hoàn, phẫu thuật tuyến tiền liệt và phẫu thuật bụng lớn để điều trị ung thư tinh hoàn và lỗ đít.
Việc sản xuất và chức năng của tinh trùng có thể bị tác hại bởi tiếp xúc quá nhiều với các yếu tố môi trường nhất định, bao gồm:
- Hoá chất công nghiệp. Tiếp xúc nhiều với benzen, toluene, xylene, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu, dung môi hữu cơ, vật liệu sơn và chì có thể giảm số lượng tinh trùng;
- Tiếp xúc với kim loại nặng. Tiếp xúc với chì hoặc kim loại nặng khác cũng có thể gây ra vô sinh;
- Bức xạ hay X-quang. Tiếp xúc với bức xạ có thể làm giảm khả năng sản xuất tinh trùng. Quy trình sản xuất tinh trùng có thể mất vài năm để trở lại bình thường. Tiếp xúc bức xạ liều cao có thể làm hỏng quá trình sản xuất tinh trùng;
- Tinh hoàn quá nóng. Nhiệt độ cao làm giảm quá trình sản xuất và nhiệm vụ tinh trùng. Sử dụng phòng tắm hơi hoặc tắm nước nóng thường xuyên có thể làm giảm số lượng tinh trùng;
- Ngồi trong thời gian dài, mặc quần áo chật hoặc làm việc với máy tính xách tay trong thời gian dài.
Những căn nguyên khác gây bệnh ít tinh trùng bao gồm:
- Sử dụng chất gây nghiện. Steroid tổng hợp dùng để kích thích sức mạnh cơ bắp và tăng trưởng cơ có thể khiến tinh hoàn co lại và làm giảm quá trình sản xuất tinh trùng. Sử dụng cocaine hoặc cần sa cũng có thể làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng;
- Sử dụng rượu. Uống rượu có thể làm giảm nồng độ testosterone và giảm việc sản xuất tinh trùng;
- Nghề nghiệp. Một số ngành nghề có nguy cơ gây ra vô sinh, bao gồm hàn hoặc những công việc phải ngồi luôn, chẳng hạn như tài xế lái xe;
- Hút thuốc lá. Những người phái mạnh hút thuốc có lượng tinh trùng thấp hơn so với những người không hút thuốc;
- Lo sợ tâm lý. Tình trạng stress kéo dài, bao gồm căng thẳng về khả năng sinh sản, có thể cản trở những hormone quan trọng, gây thuyên giảm quá trình sản xuất tinh trùng;
- Cân nặng. Béo phì có thể làm giảm khả năng sinh sản theo nhiều cách, trực tiếp hậu quả đến tinh trùng và gây ra những thay đổi nội tiết tố làm giảm khả năng sinh sản của phái mạnh.
Nguy cơ nhiễm bệnh
Người nào thường mắc bệnh bệnh ít tinh trùng?
Ít tinh trùng rất hay gặp và có thể hậu quả đến người bệnh tại mọi lứa tuổi. Bạn có thể kiểm soát bệnh này bằng cách hạn chế những yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo bác sỹ để biết thêm thông tin chi tiết.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc phải ít tinh trùng?
Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ít tinh trùng, chẳng hạn như:
- Hút thuốc lá;
- Uống rượu;
- Sử dụng ma túy;
- Thừa cân;
- Từng hoặc đang bị nhiễm trùng;
- Tiếp xúc với độc tố;
- Tinh hoàn quá nóng;
- Có chấn thương liên quan tới tinh hoàn;
- Bị rối loạn khả năng sinh sản bẩm sinh hoặc di truyền;
- Có tình trạng bệnh nhất định, bao gồm các khối u và bệnh mạn tính;
- Từng được chữa trị ung thư, chẳng hạn như bằng phương pháp bức xạ;
- Sử dụng một vài loại thuốc;
- Từng thắt ống dẫn tinh hoặc phẫu thuật vùng chậu;
- Tiền sử bệnh tinh hoàn lạc chỗ.